Mụn là tình trạng về da phổ biến ở vị thành niên. Hầu hết các bạn nam và nữ bị nổi mụn ở mức độ nào đó trong suốt quá trình dậy thì. Tình trạng mụn kéo dài có thể khiến chúng ta mất tự tin trước đám đông. Vì vậy, các bạn trẻ tìm nhiều cách để thoát khỏi mụn.
Mụn trứng cá có thể khiến phụ nữ cảm thấy xấu hổ, sống tách biệt, sẹo vĩnh viễn trên da, thậm chí giảm cơ hội việc làm ở một số ngành nghề.
Các bác sĩ da liễu đã sử dụng thuốc tránh thai để điều trị mụn trong vài thập kỷ. Tuy nhiên chỉ có 3 thuốc được FDA phê duyệt.
Thuốc ngừa thai trong điều trị mụn thường được khuyên dùng cho phụ nữ khỏe mạnh và cũng đang cần biện pháp tránh thai. Liệu pháp này bắt đầu được sử dụng khi thất bại điều trị mụn với kem bôi và kháng sinh đường uống. Dưới đây là thông tin về nguy cơ và lợi ích khi sử dụng thuốc tránh thai để điều trị mụn.
Thuốc tránh thai điều trị mụn như thế nào?
Hormon và mụn có quan hệ mật thiết với nhau. Ở một vài phụ nữ, mụn thường bùng phát tiền kinh nguyệt do sự thay đổi nồng độ hormon trong chu kỳ. Ở một số người khác, mụn có thể tồn tại trong nhiều năm, kể cả sau mãn kinh.
Mụn trứng cá xuất hiện khi có sự sản xuất bã nhờn quá mức. Bã nhờn là một loại dầu được tạo ra bởi các tuyến trên da. Cùng với các tế bào da, bã nhờn có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông, thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn và hình thành mụn. Trong đó, androgen – 1 nhóm hormon bao gồm testosterone, kích thích da sản xuất bã nhờn.
Buồng trứng và tuyến thượng thận ở phụ nữ thường sản xuất lượng thấp androgen. Nồng độ androgen cao có thể dẫn đến bã nhờn quá mức. Sử dụng thuốc tránh thai có chứa estrogen và progesterone làm giảm lượng androgen trong cơ thể, dẫn đến giảm sản xuất bã nhờn và giảm hình thành mụn.
Các loại thuốc tránh thai trong điều trị mụn ở phụ nữ
Những thập kỷ qua đã chứng kiến sự ra đời hàng loạt các thuốc tránh thai. Nhưng cho đến nay chỉ có 3 thuốc được FDA phê duyệt trong điều trị mụn. Cả 3 đều là thuốc tránh thai đường uống chứa estrogen và progesterone kết hợp. Thuốc thành phần chỉ có progesteron có thể làm tình trạng mụn tồi tệ hơn.
Mỗi loại thuốc tránh thai sử dụng cho điều trị mụn đều chứa hàm lượng nhỏ cùng dạng estrogen, nhưng khác dạng progesterone.
FDA đã phê duyệt các thuốc tránh thai dưới đây trong điều trị mụn:
• Ortho Tri-Cyclen: bao gồm estrogen và 1 loại progestin tên là norgestimat. Progestin là một dạng progesterone tổng hợp. Thuốc có sẵn với các liều progestin khác nhau.
• Estrostep: bao gồm estrogen là 1 loại progestin tên là norethindron. Thuốc có sẵn với các liều estrogen khác nhau.
• YAZ: bao gồm estrogen và một dạng progestin tổng hợp tên là drospirenone. FDA đã khuyến cáo thuốc tránh thai chứa drospirenone có thể làm tăng nguy cơ tạo cục máu đông so với thuốc có chứa progestin khác. Các nhãn hiệu khác có chứa drospirenone bao gồm Beyaz, Gianvi, Loryna, Ocella, Safyral, Syeda, Yasmin và Zarah.
Chưa có nghiên cứu chỉ ra sự khác nhau đáng kể về hiệu quả trị mụn giữa 3 loại thuốc trên.
Điều trị mụn nhẹ đến nặng
Thuốc tránh thai đường uống trên được phê duyệt để điều trị mụn ở những phụ nữ
· Ít nhất 14 hoặc 15 tuổi (tùy thuộc vào nhãn hiệu)
· Đã có kinh nguyệt
· Cần biện pháp phòng tránh thai
Trên thực tế, bác sĩ thường kê thuốc ngừa thai để điều trị tất cả tình trạng mụn từ nhẹ đến nặng. Trong đó có cả những thuốc tránh thai đường uống như Yasmin và Alesse, đã cho thấy vai trò cải thiện mụn trên lâm sàng, tuy nhiên không được phê duyệt bởi FDA.
Nếu bạn đang sử dụng thuốc tránh thai đường uống mà có hiệu quả điều trị mụn, không cần thiết phải đổi sang thương hiệu khác. Tuy nhiên nếu bạn sử dụng lần đầu thì nên dùng 1 trong 3 thuốc đã được phê duyệt.
Thuốc cần được uống vài tháng trước khi da bắt đầu làm sạch mụn. Khi mới đầu sử dụng thuốc thường gây ra một đợt bùng phát mụn.
Thuốc tránh thai chỉ hoạt động trên một yếu tố liên quan đến mụn trứng cá - bã nhờn dư thừa. Các bác sĩ thường kê các thuốc điều trị mụn trứng cá khác sử dụng cùng như thuốc bôi hoặc kháng sinh để có kết quả tốt nhất trong việc làm sạch da.
Nếu bạn bị mụn trứng cá nghiêm trọng cùng với chu kỳ không đều, lông mặt nhiều hoặc béo phì, bác sĩ có thể làm thêm xét nghiệm để xác định hội chứng buồng trứng đa nang hoặc tình trạng nội tiết tố khác.
Lợi ích của việc sử dụng thuốc ngừa thai trong điều trị mụn
Một vài thử nghiệm lâm sàng đã chỉ ra hiệu quả của việc sử dụng thuốc tránh thai kết hợp
· Giảm mụn trứng cá bùng phát
· Giảm nổi mụn
· Giảm nguy cơ nhiễm trùng
· Giảm mụn trứng cá nặng
Nhiều phụ nữ bị mụn trứng cá nặng thường uống thuốc tránh thai song song với các biện pháp điều trị mụn khác. Ở những người đang cần biện pháp ngừa thai, sử dụng thuốc này là cách tin tưởng nhất để tránh thai, miễn là thuốc được uống đúng thời điểm.
Nguy cơ của thuốc tránh thai đường uống
Hiện nay, thuốc tránh thai đã được giảm liều estrogen và progesteron so với trước kia. Tuy nhiên, phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai đường uống vẫn có nguy cơ cao mắc phải các tác dụng không mong muốn, bao gồm đột quỵ, đau tim, cục máu đông nguy hiểm ở chân hoặc phổi.
Các nguy cơ khác bao gồm:
· Tăng huyết áp và các vẫn đề tim mạch khác
· Bệnh về gan và túi mật
· Đau nửa đầu
· Trầm cảm và thay đổi cảm xúc
Các trường hợp không nên sử dụng thuốc tránh thai
Quyết định sử dụng thuốc tránh thai hay không phụ thuộc vào tiền sử của người bệnh. Một số tình trạng bệnh có thể trở nên tồi tệ hơn sau khi uống thuốc tránh thai. Không nên sử dụng thuốc cho bệnh nhân có tiền sử:
· Bệnh về tim, tăng huyết áp, có cục máu đông ở chân hoặc lưng
· Rối loạn yếu tố đông máu như thiếu hụt yếu tố V Leiden
· Ung thư, đặc biệt ung thư vú, tử cung hoặc gan
· Bệnh gan, đái tháo đường hoặc đau nửa đầu
Các trường hợp sau cũng không nên uống thuốc tránh thai:
· Hút thuốc trên 35 tuổi
· Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú
· Béo phì hoặc bật động nghiêm trọng
Lời khuyên giúp tối đa hóa tác dụng
Dưới đây là một số lời khuyên giúp bạn đạt được hiệu quả tốt nhất trong điều trị mụn:
· Tiếp tục điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Uống thuốc tránh thai chỉ giúp cải thiện 1 phần tình trạng mụn
· Uống thuốc đúng lịch trình để có hiệu quả và độ an toàn cao nhất
· Trao đổi với bác sĩ về tác dụng phụ gây ra bởi thuốc tránh thai bao gồm đau ngực, đau đầu, chảy máu đột ngột hoặc bùng phát mụn tạm thời.
Một vài thuốc có thể làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai và dẫn đến mang thai ngoài ý muốn. Ví dụ khi uống kháng sinh tetracyclin cần có biện pháp tránh thai dự phòng.
Tổng hợp & Chỉnh sửa: DS. Phạm Trần Đan Thi
Dịch: Đỗ Khánh Linh-SV ĐH Dược Hà Nội
Infographic: Nguyễn Phương Uyên
Tài liệu tham khảo:
1.Which birth control pills can help reduce acne?,NCBI,July 28, 2016,
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279209/
2.Birth control for acne, WebMD,November 28, 2017
https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/acne/birth-control-for-acne-treatment#1