Kiểm tra thường xuyên và nắm rõ các chỉ số đường huyết đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đái tháo đường (ĐTĐ).
TẠI SAO CHỈ SỐ ĐƯỜNG HUYẾT BÌNH THƯỜNG LẠI QUAN TRỌNG?
Kiểm soát lượng đường trong máu đồng nghĩa với giảm nguy cơ tiến triển các biến chứng của tiểu đường.
Biến chứng của ĐTĐ bao gồm:
· Bệnh thận
· Tổn thương thần kinh
· Bệnh võng mạc
· Bệnh tim
· Đột quỵ
Các biến chứng trên có thể phòng tránh được thông qua kiểm soát tốt đường huyết hằng ngày.
Phạm vi đường huyết dưới đây được tham khảo từ hướng dẫn của Viện Y tế và Chất lượng Điều trị Quốc gia Anh (National Institute of Health and Care Excellence - NICE), tuy nhiên chỉ số mục tiêu của từng cá nhân được xác định bởi bác sĩ điều trị hoặc các chuyên gia tiểu đường.
MỨC ĐƯỜNG HUYẾT MỤC TIÊU ĐƯỢC KHUYẾN CÁO
Dưới đây là khuyến cáo về chỉ số đường huyết mục tiêu của NICE áp dụng cho ĐTĐ typ 1,2 ở người lớn và typ 1 ở trẻ em.
Ngoài ra, Liên đoàn Đái tháo đường Thế giới (IDF) cũng nêu rõ phạm vi mục tiêu đường huyết dành cho những người không mắc ĐTĐ.
GIÁ TRỊ ĐƯỜNG HUYẾT BÌNH THƯỜNG VÀ TRONG ĐTĐ
Phần lớn người khỏe mạnh, đường huyết sẽ duy trì trong khoảng:
· 4.0 – 5.4 mmol/L (72 – 99 mg/dL) khi đói
· ≤ 7.8 mmol/L (140 mg/dL) sau ăn 2 giờ
Đối với bệnh nhân ĐTĐ, đường huyết lý tưởng trong khoảng:
· Trước ăn: 4 – 7 mmol/L với bệnh nhân ĐTĐ typ 1 hoặc 2
·Sau ăn: dưới 9 mmol/L với bệnh nhân ĐTĐ typ 1 và dưới 8.5 mmol/L với bệnh nhân ĐTĐ typ 2
GIÁ TRỊ ĐƯỜNG HUYẾT DÙNG TRONG CHẨN ĐOÁN ĐTĐ
Bảng dưới đây bao gồm các tiêu chí đánh giá ĐTĐ và tiền ĐTĐ
XÉT NGHIỆM ĐƯỜNG HUYẾT NGẪU NHIÊN
Mẫu máu dùng để làm xét nghiệm đường huyết ngẫu nhiên có thể lấy bất cứ lúc nào, được dùng để chẩn đoán ĐTĐ typ 1 khi thời gian là yếu tố quan trọng.
XÉT NGHIỆM ĐƯỜNG HUYẾT LÚC ĐÓI
Xét nghiệm đường huyết lúc đói thường được tiến hành vào buổi sáng, sau ăn ít nhất 8 giờ.
Theo hướng dẫn của NICE, người có nồng độ đường trong máu lúc đói trong khoảng 5.5 – 6.9 mmol/l có khả năng cao tiến triển thành ĐTĐ typ 2, đặc biệt khi có các yếu tố nguy cơ đi kèm.
NGHIỆM PHÁP DUNG NẠP GLUCOSE ĐƯỜNG UỐNG (OGTT)
Quy trình thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống bao gồm:
- Lấy mẫu máu lúc đói
- Yêu cầu bệnh nhân sử dụng đồ uống có chứa 75g glucose
- Cho bệnh nhân nghỉ ngơi và được lấy mẫu máu sau 2 giờ.
XÉT NGHIỆM HBA1C TRONG CHẨN ĐOÁN ĐTĐ
Xét nghiệm HbA1c không đo lường trực tiếp nồng độ đường trong máu, tuy nhiên, kết quả xét nghiệm ảnh hưởng bởi đường huyết và ổn định trong 2 – 3 tháng. Chẩn đoán ĐTĐ hoặc tiền ĐTĐ dựa vào các mức dưới đây:
· Bình thường: dưới 42 mmol/mol (6.0%)
· Tiền ĐTĐ: 42 – 47 mmol/mol (6.0 – 6.4%)
· ĐTĐ: 48 mmol/mol (≥ 6.5%)
Dịch: Đỗ Khánh Linh-SV ĐH Dược Hà Nội
Infographic: Phạm Hoài Hoàng Lan-SV- ĐH Công Nghệ TPHCM
Nguồn: diabetes.co.uk