Dậy thì sớm là gì?
Dậy thì là một thuật ngữ chỉ những thay đổi trong cơ thể xảy ra khi một đứa trẻ bắt đầu trở thành người lớn. Dậy thì sớm là khi cơ thể trẻ bắt đầu thay đổi ở độ tuổi nhỏ hơn nhiều so với tuổi dậy thì bình thường.Tuổi dậy thì thường bắt đầu từ 9 đến 12 tuổi ở các bé gái và từ 10 đến 13 tuổi ở các bé trai. Dậy thì là sớm nếu nó bắt đầu trước 8 tuổi ở bé gái và 9 tuổi ở bé trai.
Nguyên nhân gây dậy thì sớm?
Dậy thì là do nội tiết tố trong cơ thể. Thông thường, các hormone này đến từ não cũng như các cơ quan gọi là buồng trứng (ở bé gái) và tinh hoàn (ở bé trai). Những bất thường có thể gây ra dậy thì sớm.
Đôi khi dậy thì sớm là vì cơ thể trẻ có thể sẵn sàng bắt đầu dậy thì sớm hơn những đứa trẻ khác.
Bên cạnh đó dậy thì sớm còn do lượng hormone trong cơ thể cao bất thường. Điều này có thể do:
Một vấn đề trong cơ thể, chẳng hạn như sự phát triển bất thường trong não, buồng trứng hoặc tinh hoàn
Các sản phẩm dành cho da dành cho người lớn có một số nội tiết tố trong đó – Nếu trẻ chạm vào các sản phẩm này, các nội tiết tố có thể tác động tới trẻ
Những thay đổi cơ thể xảy ra ở tuổi dậy thì sớm?
Cơ thể thay đổi ở tuổi dậy thì sớm giống như ở tuổi dậy thì bình thường. Chỉ là những thay đổi này xảy ra ở độ tuổi nhỏ hơn nhiều.
Những thay đổi xảy ra trong giai đoạn dậy thì ở trẻ gái là:
Ngực phát triển lớn hơn. Ở nhiều bé gái, đây là dấu hiệu đầu tiên của tuổi dậy thì. Nếu con bạn thừa cân, ngực của trẻ cũng có thể trông như đang phát triển nhưng nó khác với bắt đầu dậy thì. Bác sĩ có thể giúp bạn biết liệu con bạn có đang bắt đầu dậy thì hay không.
Lông mọc ở vùng sinh dục (lông mu), dưới cánh tay và trên chân. Ở một số bé gái, lông mu là dấu hiệu đầu tiên của tuổi dậy thì.
Trẻ có thể có dịch tiết âm đạo màu trắng hoặc trong. Dịch âm đạo là thuật ngữ các bác sĩ sử dụng để mô tả lượng nhỏ chất lỏng chảy ra từ âm đạo.
Trẻ bắt đầu có kinh nguyệt hàng tháng. Điều này thường xảy ra một hoặc hai năm sau khi có dấu hiệu dậy thì đầu tiên.
Những thay đổi xảy ra trong giai đoạn dậy thì ở trẻ trai là:
Tinh hoàn trở nên to hơn. Đây thường là thay đổi đầu tiên xảy ra.
Dương vật dài hơn và rộng hơn.
Lông mọc ở vùng sinh dục (lông mu), trên mặt và dưới cánh tay.
Giọng nói thay đổi.
Trẻ có thể xuất tinh một lượng nhỏ tinh trùng vào ban đêm trong khi ngủ. Điều này đôi khi được gọi là “mộng tinh”.
Ngực có thể lớn hơn một chút. Điều này thường biến mất theo thời gian.
Trẻ có cần làm xét nghiệm không?
Có. Vì Bác sĩ cần biết lý do tại sao trẻ bắt đầu dậy thì sớm. Bác sĩ sẽ trao đổi với bố mẹ và trẻ, và làm một số xét nghiệm:
Xét nghiệm máu
Chụp Xquang của 1 bàn tay và cổ tay của con bạn – Việc này có thể giúp cho thấy con bạn đang phát triển nhanh như thế nào.
Tùy thuộc vào những kết quả này, bác sĩ có thể thực hiện chụp CT, siêu âm hoặc xét nghiệm hình ảnh khác về não hoặc bụng của con bạn. Các xét nghiệm hình ảnh tạo ra hình ảnh bên trong cơ thể.
Bác sĩ cũng sẽ lặp lại các xét nghiệm theo thời gian để theo dõi sự tăng trưởng và phát triển của trẻ
Dậy thì sớm được điều trị sớm như thế nào?
Điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân dậy thì sớm, tuổi của con bạn và cơ thể bé thay đổi nhanh như thế nào.
Một mục tiêu chính của điều trị là đảm bảo con bạn phát triển chiều cao bình thường. Khi trẻ bước qua tuổi dậy thì sớm hơn bình thường, chúng thường thấp hơn bình thường khi trưởng thành
Đối với một số trẻ, các bác sĩ không khuyên bạn nên điều trị dậy thì sớm. Trẻ em có thể không cần điều trị nếu quá trình dậy thì của trẻ chậm lại, hoặc nếu tuổi dậy thì bắt đầu sớm nhưng sau đó tự dừng lại. Ví dụ, một số bé gái phát triển ngực rất sớm, nhưng sau đó trải qua phần còn lại của tuổi dậy thì như bình thường.
Đối với những đứa trẻ khác, các bác sĩ khuyên nên điều trị. Một số phương pháp điều trị ngừng dậy thì trong một vài năm. Các bác sĩ đôi khi có thể ngừng dậy thì với thuốc. Sau một khoảng thời gian nhất định, con bạn sẽ ngừng dùng thuốc. Sau đó dậy thì bình thường có thể xảy ra.
Các phương pháp điều trị khác giúp giải quyết vấn đề gây ra dậy thì sớm. Những phương pháp điều trị có thể bao gồm:
Dùng thuốc để giảm lượng hormone trong cơ thể cao bất thường
Phẫu thuật để loại bỏ sự tăng trưởng bất thường
Bố mẹ có thể làm gì để giúp trẻ?
Bố mẹ có thể giúp con mình không mặc cảm bằng cách chỉ ra những điểm mạnh của trẻ thay vì tập trung vào những thay đổi của cơ thể. Một số trẻ trải qua tuổi dậy thì sớm có thể gặp khó khăn trong việc hòa nhập. Chúng có thể bị trêu chọc hoặc đối xử khác biệt, bởi vì cơ thể của chúng trông khác so với những đứa trẻ khác cùng tuổi.
Nếu con bạn gặp vấn đề ở nhà hoặc trường học, hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc y tá về các cách để được giúp đỡ.
BS. Trần Ngọc Xuân
Infographic: Phạm Hoài Phương Lan-SV3- ĐH Công Nghệ TPHCM