Bạn đã từng thất bại khi cai thuốc lá? Bạn đang có ý định cai thuốc lá? Bạn nghĩ rằng cai thuốc lá là điều không thể? Hãy cùng tìm hiểu những nguyên nhân khiến bạn thất bại khi cai thuốc lá, và các phương pháp hiệu quả để bạn “chiến đấu” với thuốc lá nhé!
1. Tại sao tôi phải cai thuốc lá?
Hút thuốc lá là một nguy cơ lớn làm tiến triển những căn bệnh không truyền nhiễm như ung thư, bệnh tim mạch và bệnh đường hô hấp.
Theo như kết quả điều tra được (1) , trên thế giới có 12% số người tử vong ở người lớn có liên quan đến thuốc lá. Trong số những người có độ tuổi từ 15 trở lên trên toàn thế giới, tỉ lệ sử dụng thuốc lá là 22%. Vì vậy, việc ngừng hút thuốc lá có thể giảm những nguy cơ về sức khỏe cũng như giảm tỉ lệ tử vong sớm.
Theo một tổng hợp của WHO(2), việc ngừng hút thuốc lá mang lại những lợi ích như:
Trong vòng 20 phút ngừng thuốc lá, nhịp tim và huyết áp của bạn sẽ giảm.
Sau 12 giờ ngừng thuốc lá, mức cacbon monoxide trong máu của bạn sẽ về mức bình thường.
Sau 2-12 tuần, hệ tuần hoàn của bạn sẽ được cải thiện và tăng chức năng phổi.
Sau 1-9 tháng, triệu chứng ho và khó thở của bạn sẽ giảm.
Sau 1 năm, nguy cơ bệnh mạch vành của bạn chỉ bằng một nửa của người hút thuốc lá.
Sau 5 năm, nguy cơ đột quỵ giảm xuống bằng một người không hút thuốc lá
Sau 10 năm, nguy cơ mắc ung thư phổi của bạn chỉ bằng một nửa người hút thuốc lá và nguy cơ mắc các ung thư khác như ung thư vòm họng, miệng, thực quản, tử cung, bàng quang và tụy giảm.
Sau 15 năm, nguy cơ bệnh mạch vành của bạn chỉ bằng một người bình thường.
2. Cai thuốc lá có khó không?
Trên thực tế, việc ngừng hút thuốc lá không dễ như việc phụ thuộc vào nó, điều đó phụ thuộc vào thói quen, nhận thức và tác động tâm sinh lý ở mỗi người. Rất ít người hút thuốc thành công trong lần cai thuốc đầu tiên, nhưng điều đó cũng cho thấy rằng, cai thuốc là là việc có thể thực hiện được. Hiện nay, nhờ sự giúp đỡ và hướng dẫn của y khoa, chúng ta có nhiều cách để cai thuốc lá hiệu quả.
3. Cơ thể sẽ phản ứng như thế nào khi cai thuốc lá?
Trước tiên bạn nên biết rằng, Nicotine là một chất độc hại, gây nghiện có trong thuốc lá. Chúng làm ảnh hưởng hệ thần kinh giao cảm trong não của bạn giống như cơ chế của heroin và cocaine, chúng làm tăng các thụ thể nicotine trong não. Khi thụ thể Nicotine được kích hoạt bởi Nicotine, tế bào thần kinh sẽ tiết dopamine (là hóa chất trung gian của hệ thần kinh giao cảm), và cơ thể chúng ta sẽ cảm thấy sảng khoái, tràn đầy năng lượng. Khi hút thuốc lâu ngày, não và cơ thể của bạn chỉ hoạt động tốt khi có một lượng nicotine nhất định trong cơ thể. Lượng nicotine trong máu sẽ giảm sau khoảng 1-2 giờ sau khi hút một điếu thuốc, và lúc đó, bạn sẽ cảm thấy thèm nicotine. Khi bạn ngừng hút thuốc, điều quan trọng bạn cần ghi nhớ là khi không có mặt nicotine, não của bạn sẽ cảm thấy khó chịu và gây ra những “triệu chứng cai nghiện”.
Đó là những triệu chứng về cả sinh lý và thần kinh như đau đầu, ho, cảm giác thèm hút thuốc, tăng sự thèm ăn và tăng cân, ảnh hưởng tinh thần (buồn bã, phát cáu, thất vọng hoặc tức giận), bồn chồn, giảm nhịp tim, khó tập trung, mất ngủ, và đôi khi bạn cảm thấy giống như mình bị cúm, cảm lạnh. Và có tin tốt dành cho bạn, đó là những triệu chứng này chỉ kéo dài trong một thời gian tạm thời (từ 2-4 tuần) và sau đó cơ thể bạn lại có thể hoạt động tốt khi không có mặt nicotine.
Theo bảng hướng dẫn của WHO, có hai cách để bạn vượt qua những “triệu chứng cai nghiện” đó là phương pháp thay đổi nhận thức- thói quen và phương pháp sử dụng thuốc, biện pháp y khoa.
4. Tôi có thể biết thêm thông tin về các phương pháp cai thuốc?
a) Phương pháp thay đổi nhận thức- thói quen.
Đây là phương pháp quan trọng để bạn có thể cai thuốc thành công, bạn cần có động lực mạnh mẽ để có thể vượt qua những cảm giác khó chịu trong thời gian đầu. Sau đây sẽ là một số cách giúp bạn vượt qua những “triệu chứng cai nghiện” đó:
Lưu ý: Tất cả những triệu chứng của bạn có thể được kiểm soát bằng những lối sống lành mạnh. Hãy chắc chắn rằng bạn ăn và ngủ đủ giấc, bổ sung vitamin, tập thể dục và thư giãn. Hãy thưởng cho bạn một cuốn sách mới hoặc một bồn tắm nước nóng, điều đó không chỉ giúp bạn thư giãn mà còn giúp bạn không tập trung vào cảm giác khó chịu, thèm thuốc lá.
b) Phương pháp dùng thuốc, biện pháp y khoa:
Bên cạnh phương pháp thay đổi thói quen, có một số biện pháp y khoa để giúp bạn vượt qua triệu chứng thèm nicotine. Có hai nhóm phương pháp chính, đó là biện pháp thay thế nicotine, và biện pháp không thay thế nicotine. Biện pháp thay thế nicotine bao gồm kẹo gum nicotine, miếng dán nicotine, và biện pháp không thay thế nicotine chẳng hạn như sử dụng nhóm thuốc Bupropion và Varenicline. Sau đây, là bảng hướng dẫn chi tiết cách sử dụng các biện pháp dành cho bạn ( Theo hướng dẫn của WHO (3) ):
5. Kết luận:
Cai thuốc lá thực sự không khó như bạn nghĩ, việc đó có thể thực hiện được, và rất nhiều người đã thành công. Bạn cần chuẩn bị tâm lý thật vững vàng trước khi bước vào “ cuộc chiến “ với chúng . Rất nhiều điều tuyệt vời bạn sẽ nhận được sau khi cai thuốc lá. Chưa bao giờ là quá muộn để cai thuốc, hay thực hiện hôm nay và ngay bây giờ nhé!
Lê Thái Thanh Khuê – Sinh viên Y3 – Trường Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.
Hiệu đính: DS. Phạm Trần Đan Thi
Tài liệu tham khảo:
(1) Surgeon General, Atlanta, GA (2004), The Health Consequences of Smoking,US
(2) WHO (The World Health Organization), Health benefits of smoking cessaion,
<http://www.who.int/tobacco/quitting/benefits/en/>
(3)WHO (The World Health Organization ) (2014), A guide for tobacco users to quit,